دستکاری های ژنتیکی جنین، ملاحظات و چالش های اخلاقی آن

زمینه و هدف: دستکاری ژنتیکی جنین عرصه ای از دانش بشری است که در آن با استفاده از قابلیت های دانش مهندسی ژنتیک می توان تدابیر درمانی مناسبی برای شماری از بیماری ها ارائه کرد. این فناوری های نوین علی رغم تحولات چشمگیری که در درمان برخی از بیماری ها به ارمغان آورده، چالش های اخلاقی و حقوقی متعددی را در زمینه های علوم پزشکی و زیستی، تحت حوزه اخلاق زیستی مطرح نموده است. از این رو این مرور روایتی با هدف شناخت آثار و چالش های ناشی از دستکاری ژنتیکی جنین انسان صورت گرفته است. مواد و روش ها: در مرور روایتی حاضر با استفاده از کلیدواژه های ژن درمانی یا دستکاری ژنتیک یا مهندسی ژنتیک و کلمات کلیدی چالش های اخلاقی یا حقوقی به جستجوی متون مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی pubmed، sid، scopus و google scholar در بازه زمانی 1990 تا 2015 پرداخته شد، پس از کنارگذاشتن مقالات تکراری و غیر مرتبط، حدود 30 مطالعه مرتبط مرور و تحلیل شد. ملاحظات اخلاقی: صداقت و امانت داری در جستجو، تحلیل و گزارش متون رعایت گردید. یافته ها: در تحلیل متون، دو مقوله ژنتیک درمانی و بهسازی نژاد تحت عنوان دستکاری ژنتیکی شناسایی گردید. دستکاری ژنتیکی جنین انسان به علت افزایش احتمال رخداد مشکلاتی نظیر بسط عفونت های ویروسی، ایجاد پدیده فرزند سفارشی و بهسازی نژاد، نیاز به تکرار مراحل و هزینه های گزاف داشته، چالش های اخلاقی بسیاری را همراه دارد که از آن جمله می توان به گسترش انحصارطلبی ثروتمندان، تبعیض علیه افراد ناتوان، تعرض به اتونومی و حق آزادی جنین و تعارض میان منافع فردی و عمومی اشاره کرد. نتیجه گیری : این چالش ها همگی مواردی هستند که کنترل دقیق روند دستکاری ژنتیکی جنین انسان را از نظر اخلاقی و حقوقی و نیز نظارت مستمر و قانونمندکردن آن الزامی می نمایند. please cite this article as: ghafoori f, vedadhir a, golian tehrani s. ethical issues of embryo genetic manipulation. med ethics j 2016; 10(36): 35-45.